Hava Karışım Mıdır Bileşik Mi? Kimya Dersiyle Hayat Arasında Bir Bağ
İzmir’de yaşıyorum. Hava daimi olarak ya sıcak ya da sıcaktan bir tık daha sıcak, tabii ki karasal iklimi unutmadan. Hava, bir şekilde hayatın içinde sürekli olan bir şey, değil mi? Ama dün birdenbire kafama takıldı: Hava karışım mıdır bileşik mi? Bir kimya sorusunun cevabı, gerçekten de hayatıma nasıl etki edebilir ki diye düşünmeye başladım. Bir taraftan da kendi kendime “Kimya falan ne alaka?” derken, diğer taraftan “Dur ya, belki bir anlamı vardır!” diye düşündüm. Birden kafama takılan bu basit soruyu, biraz mizah ve biraz içsel monologla sorgulamaya başladım. Hadi gelin, birlikte bu soruyu bir keşfe çıkalım!
Hava Karışım Mıdır Bileşik Mi? İşte Bu Soruyu Sormak Cesaret İster!
Kimya dersinde, o zamanlar sürekli uyuduğum günlerden birinde öğretmenim “Hava bir karışımdır, çünkü farklı gazların bir araya gelmesiyle oluşur” demişti. O zamanlar ne kadar anlamıştım bilmiyorum, ama bugün o soruyu tekrar sordum kendime ve anlamaya başladım: Hava karışım mıdır bileşik mi?
İzmir’de sabah yürüyüşüne çıkarken, her nefeste ciğerlerimden geçen hava bir yanda oksijen, bir yanda azot, bir yanda karbondioksit ve diğer gazlardan oluşuyor. Demek ki hava, kimyasal bileşik değil, bir karışımdır. Şimdi, her nefeste aldığımız şeyin bu kadar basit olduğunu düşünmek, aslında hayatta karşılaştığımız karmaşıklıklarla ilişkili gibi. Mesela insan ilişkileri! Gerçekten de, herkes birbiriyle karışıyor ama hiçbirimiz birbirimizle tam anlamıyla birleşmiyoruz.
İç Ses: “Evet, doğru söylüyorsun. Hava bile karışım, ama sen de bazen ortamdaki hava gibisin. Herkesle karışıyorsun ama asla bir bileşik olmuyorsun.”
Bir an iç sesimle dalga geçerken, kafamda havanın kimyasal yapısını sorgularken, arkadaş grubumla birlikte olduğum o sabahki yürüyüş anı geldi aklıma.
“Hadi Ama, Karışım Olsa Da Hala Şu Havanın Kafasına Göre Davranmasam Olmaz mı?”
Hava bir karışım diyorsunuz da, bazen gerçekten de havanın kararları var gibi hissediyorum. Mesela bir sabah kalkıyorsunuz, hava mis gibi. Ama birkaç saat sonra, bir anda rüzgar esmeye başlıyor, sonra güneş açıyor, derken, aniden yağmur yağıyor. Bunun nesi karışım? Bence hava biraz da kişisel bir bileşen olabilir. Gerçekten bazen, o kadar karmaşık bir hale geliyor ki, havanın kimyasıyla duygularım bile karışıyor. Düşünsenize, sabah 9’da güneşin tadını çıkarırken, öğlen 1’de deli gibi bir yağmur yağıyor ve o an “Aaa, ben de böyleyim!” diyorsunuz.
Fatma: “Ya ben anlamadım, havada ne var? Hava karışım mı, bileşik mi?”
Ben: “Vallahi karışım, ama bazen o kadar karmaşık ki, içine şeker eklesen, şurup yaparsın. Karışımın içinde ne olduğunu bulmak zor. Tıpkı benim ruh halim gibi.”
Fatma gülerek, “Bir dakika, şekerli karışım ne ya?” diye soruyor. İşte, bu kadar gündelik ve komik bir soruyla Hava karışım mıdır bileşik mi? sorusunu birbirimize çeviriyoruz.
Bileşik Mi, Karışım Mı? Hayatın Kimyası
Konuya biraz daha derinlemesine bakınca, aslında hava gibi basit şeylerin arkasında çok daha derin kimyasal farklar olduğunu fark ettim. Hava karışım mıdır bileşik mi? sorusunun cevabında, hepimizde olan bu farklılıkları ve benzerlikleri bir arada görmek mümkün. Hava, içinde hiçbir kimyasal değişim olmadan sadece gazların bir araya gelmesiyle oluşuyor. Yani her parçası bağımsız, başka bir şeye dönüşmeden sadece var oluyor. Ama bileşikler, bir araya gelerek kimyasal bağlarla birbirlerine bağlanıyorlar. Hava, kesinlikle bir karışım. Her şeyin bir parçası var, ama hepsi bir arada, kendi kimliğine sahip.
Bu da bana diyor ki, insan ilişkileri de öyle. Herkes kendi kimliğini buluyor ama aynı ortamda bir arada olabiliyor. Herkes bir şekilde bir araya geliyor ama kimse birbirine dönüşmüyor. Kimse “benim oksijenim, senin azotunla birleşip bir bileşik olmalıyız” demiyor, sadece aynı havayı soluyoruz. Ama o havada bir arada kalmak, iletişim kurmak bazen çok zor olabiliyor.
İç Ses: “Peki, ya sen oksijen olsan da, karbondioksit olsan bir arada soluman ne kadar kolay olurdu? Hadi onu düşün, Hava karışım mıdır bileşik mi? sorusunun tam cevabı burada gizli!”
Sonuç: Hava Karışım Mıdır Bileşik Mi?
Sonuçta, hava karışım olmalı. Çünkü içinde hiçbir kimyasal bağ yok, gazlar bir araya gelerek her zaman kendi kimliklerini koruyorlar. Bu da demek oluyor ki, hayatımızda da bazen insanlar bir araya gelir, farklılıklarını koruyarak ortak bir atmosfer yaratırlar. Ama her şeyin bir kimyası var. Hayatın kimyasını çözmek de bazen, hava gibi basit şeylerde bile, gizli bir derinlik aramayı gerektiriyor.
İç Ses: “Evet, bazen her şeyin karıştığını düşünsen de, bir süre sonra ne olduğunu çözüyorsun. Hava gibi, hayat da bir karışım. Ama o karışım içinde, seninle birleşmeyen her şeyin farkına varıyorsun.”
Bu yazıyı bitirirken, hava karışım mıdır bileşik mi? sorusuna verdiğim cevabı hala içimde tartışıyorum. Ama bir gerçek var: Hava, tıpkı hayat gibi, her zaman farklı parçaların bir arada bulunduğu bir karışımdır.